Twinky en de lettertjes
Ik zat er opeens gewoon even helemaal doorheen. Afgelopen maandag en dinsdag waren de twee zwaarste dagen, met respectievelijk filosofie en geschiedenis, waar erg veel voor geleerd moest worden en wat ook nog eens twee flinke examens waren. De maandag daarvoor was het eerste examen geweest, dat was Nederlands.
Nu sta ik er echt ontzettend goed voor. Er is geen enkele twijfel over of ik slaag of niet, mits ik een 3,1 zou halen voor filosofie. Ik sta voor (bijna) alles een ruime zeven, zodat ik vieren kan halen, en dat is me nog nooit gelukt.
En toch zat ik ineens helemaal in de stress. Bultjes en puistjes overal, slapeloosheid, elke keer op het punt staan van in huilen uitbarsten, hartkloppingen, het de ene keer warm en dan weer koud hebben, het was allemaal eigenlijk helemaal niet fijn.De vraag is natuurlijk waarom! Ik ben er zo een die juist extra slecht tot niet presteert onder druk en probeer dus altijd zo min mogelijk te stressen, rustig te blijven en vooral vooruit te plannen. Dat had ik nu ook gedaan. Ik was ruim van tevoren begonnen met samenvattingen te maken, de stofomschrijvingen door te lezen en oefenexamens uit te printen. Ik had schema's gemaakt, de kamillethee klaargezet, mijn bed verschoond en kamer gelucht, ik ging elke avond op tijd naar bed en niet uit, kwam minder op FOK! en ga zo maar door.
En toch, het begon eigenlijk al de avond voor Nederlands, ineens kon ik het allemaal niet meer. Toen ik een examen van vorig jaar maakte zat ik harder 'het lukt niet, het lukt niet' te denken dan het antwoord op de vraag. Het leek alsof mijn borstkas geplet werd, ik kreeg hoofdpijn en de eerste nacht wakker liggen was een feit. En daarna werd het alleen maar erger, zeker het vorige weekend, voor filosofie en geschiedenis. Ik had alles al minstens een keer gelezen en samengevat, maar ik wist niks meer. Als ik aan het leren was wist ik zelfs de simpelste begrippen niet meer, en de idiootste gedachten gierden door m'n hoofd. Straks kon ik helemaal niks invullen op mijn blaadje! En met de gedachte dat je eigenlijk alleen maar black-outs krijgt als je het helemaal niet kent begon ik weer opnieuw, voor de twintigste keer. Als ik dan de hele middag naar de letters die in mijn hoofd moesten had gestaard, begon ik meestal 's avonds na het eten nog even met echt te leren, en dat waren dan eigenlijk de enige functionele uren. Maar uiterlijk tot half negen, want dan ging het niet meer. Er pastte dan niks meer bij in mijn hoofd. Dat frustreert nogal als je de volgende dag om negen uur 's ochtends vragen zou moeten beantwoorden over iets wat je dus niet weet.
De enige mogelijkheid werd dan om 'gewoon' om zes uur 's ochtends op te staan. En dat kan ik wel. Dus hup, wekker op zes uur en om tien uur slapen. En toen werd het elf uur, twaalf uur, een uur en ik was nog steeds wakker. De stof ratelde in flarden door mijn hoofd en steeds meer vragen kwamen op. 'Wat was utilisme ook alweer?' 'Kant, die was toch van de plichten, of was dat Nietzsche?' 'De grondwet van Thorbecke, was die nou in 1648, 1748 of 1848?' en ga zo maar door. De enige oplossing was het boek erbij pakken. En zo bracht ik de hele nacht van zondag op maandag door in bed, lerend. En hard. Terwijl ik het eigenlijk allemaal wel wist.
Veel mensen hebben ooit wel examens gedaan, kort of lang geleden, en zij weten hoe het voelt. Je komt expres veel te vroeg op school, zodat je in ieder geval niet te laat bent en ook nog een tijdbuffer hebt voor als je enventueel een lekke band hebt. Je gaat zitten aan je tafeltje en moet nog minstens een kwartier wachten tot het begint. In dat kwartier eet je de eerste pen op, ren je nog vier keer naar je tas om iets uit het boek te checken, ga je nog even gauw naar de wc zonder dat er iets uitkomt en probeer je je buurvrouw te overtuigen van het feit dat Nietzsche toch echt ook wel plichten had, terwijl zij absoluut zeker is van niet. Je begint te twijfelen als een twijfelaar, bibbert van top tot teen en wacht maar tot die wijzer naar de 12 kruipt. En dan eindelijk krijg je het examen. Je slaat de bladzijde om, leest de eerste vraag en moet een gigantische huilbui onderdrukken. Je weet het echt niet. Echt, echt, echt niet, maar wel precies op welke bladzijde het stond.
En daar ging toen het allerlaatste restje van mijn zelfvertrouwen. In de wetenschap dat ik uren, zelfs dagen had geleerd, was ik er van overtuigd dat ik het examen filosofie al had verneukt zonder zelfs nog maar begonnen te zijn. En dan zie je de rest om je heen driftig schrijven, want zij weten het wel. Er fluiten vogeltjes buiten, kletsen kinderen op de gang en je zit daar maar bijna te huilen. Echt verschrikkelijk.
En toch heb ik het examen gemaakt, met flink wat geploeter. In ieder geval overal iets ingevuld, al was het maar een herhaling van de vraag met alles wat erbij in mijn hoofd opkwam. Ik was als eerste klaar omdat ik niks meer wist, en toen ging ik naar huis om de hele verdere dag geschiedenis te doen, al was ik daar ook al heel lang mee bezig geweest. En dan hang je boven je boek, en het enige wat je denkt is 'ik kan het niet, filosofie ging ook al zo slecht, ik weet het toch niet', en opnieuw moest ik om negen uur stoppen om 's nachts verder te gaan.
De correctievoorschriften heb ik niet bekeken. Het zou namelijk nogal eens tegen kunnen vallen. Ik hoop dat mijn leraren er nog wat puntjes uit kunnen halen, want ook geschiedenis ging niet zo denderend. En niet omdat ik niet genoeg had geleerd, maar omdat door de zenuwen het leren niet meer ging, en omdat ik dan tijdens het examen zo weinig vertrouwen in mezelf had dat ik het niet meer wist.
En ik weet ook wel waarom. Het is gewoon het hele gedoe wat om die examens hangt. Oma's die bellen om je succes te wensen, moeders die langskomen met de vraag 'of je al met geschiedenis bent begonnen', telefoontjes van vriendinnen die niet meer weten hoe laat engels was, het verontwaardigde 'moet jij niet leren' als je even iets anders doet, tot in de fitnessruimte aan toe, terwijl het helemaal niet zoveel voorstelt. Die mensen hebben me gigantisch opgefokt, waarna ik mezelf ook alleen maar de put in heb geholpen.
Maar toen ik dinsdag na geschiedenis (en engels, wat overigens wel best goed ging) thuiskwam, het ergste gedeelte van de examens achter de rug had en een verschrikkelijke week achter de rug had, lag er een pakketje in de brievenbus. En daarin zat een zogeheten 'chocotelegram', met in chocoladelettertjes dat ik lief ben, en een ontzettend lief briefje erbij. Helemaal onverwacht, gewoon zomaar, en precies wat ik nodig had. Na alle leerlettertjes en examenlettertjes ook nog leuke lettertjes. En toen zat het allemaal wel weer een beetje mee.
