Lokale interruptie: Het Depla arrest?
Twee jaar geleden kwam een van de moeilijkere beslissingen van mijn raadsperiode op mijn bord. De redding van PSV, dat in het voorjaar van 2011 op een faillissement afstevende. Het college, bij monde van PvdA-wethouder Staf Depla, wilde PSV te hulp schieten met de aankoop- en pachtconstructie van de grond onder het stadion en het trainingscomplex. Hiermee konden de schulden worden geherstructureerd en werd PSV weer gezond voor de lange termijn.
Een roerig debat volgde waar voor- en tegenstander de emoties hoog lieten oplopen. Uiteindelijk heb ik de deal gesteund om meerdere redenen. De meest zwaarwegende reden daarvoor is dat het omvallen PSV voor de economie in de stad een flinke aderlating zou zijn. Een paar jaar eerder werd berekend dat PSV jaarlijks voor meer dan 100 miljoen aan economische opbrengsten oplevert. Dan is er nog het bindende element van de club dat niet onderschat moet worden. In die zin heeft een lokale BVO wel een bepaald welzijnselement. Brood en spelen zou je het cynisch kunnen noemen. Tot slot is de deal vooralsnog kostenneutraal gebleven. Pragmatisch gezien zag ik het dus als de beste oplossing.
Of een gemeente zich moet lenen voor reddingsplannen van voetbalclubs, daar kun je het mee eens zijn of niet. Daar zullen de pragmatici en de principieëlen waarschijnlijk nooit over eens worden. Er is echter nog een vraag. Mag de gemeente dit doen binnen de regels over eerlijke concurrentie. In 2011 meende wethouder Depla van wel. Hij zal dan ook onaangenaam verrast zijn door de mededeling van de Europese commissie dat ze er misschien toch wel ongeoorloofde staatssteun in zien. De commissie onderzoekt of dat bewezen kan worden. Niet alleen bij PSV, ook bij Willem II, NEC, MVV en FC Den Bosch. Allemaal clubs die in de periode 2010-2011 door de gemeente werden gered. Voor PSV zullen de gevolgen gelukkig niet rampzalig uitpakken wanneer uitslag negatief uitpakt. Er zal geen boete komen. Het enige dat de EC kan eisen is dat het volgens hen teveel betaalde bedrag teruggestort moet worden. Een dergelijk scenario is al voorzien en daarom is er al een waarborgsomconstructie opgenomen. Bovendien kost een dergelijke maatregel veel tijd en die tijd is gewonnen voor een goede oplossing.
Dat de Europese commissie hier nu meer komt is opvallend. Deze clubs zijn bij lange na niet de eersten die door de gemeenten zijn gered. In 2003 stelde VVD’er Toine Manders nog vragen aan toenmalig eurocommissaris Mario Monti over het AZ-stadion. Monti antwoordde dat ingrijpen geen prioriteit had. Hier lijkt nu een andere wind te waaien. Bovendien is er een nieuw argument in het spel gekomen. De gemeente zou zich niet “commercieel” hebben gedragen bij het maken van de deal. Dit is een eis waarvan volgens Depla geen grond voor is. Het is een eis die zo ver gaat dat het zelfs Ajax in zijn gesubsidieerde stadion achteraf gezien illegale staatssteun zou hebben ontvangen. Ook bij de bouw van de nieuwe kuip voor Feyenoord zal het gaan meespelen.
Het is slechts speculatie. Maar het zou me weinig verbazen wanneer Michael Platini hier op de achtergrond een rol speelt. De UEFA voorzitter is sinds enkele jaren bezig met het zogenaamde Financial fairplay beleid om het financiële wangedrag van voetbalclubs aan te pakken. Deze actie van de Europese commissie is natuurlijk koren op de molen voor hem. Niet voor niets heeft Platini in 2009 de Belgische oud premier Jean-Luc Dehaene benoemd als voorzitter van het financiële panel van de UEFA dat zal moeten toezien. Als iemand goede contacten heeft in Europa is hij het. Het is niet ondenkbaar dat Platini en Dehaene de Europese verdragen als extra wapen zien in hun strijd.
Bij een negatief oordeel van de Europese commissie zal Staf Depla naar de Europese rechter stappen om het besluit aan te vechten. Hij gaat er nog altijd prat op dat de deal binnen de grenzen van het toelaatbare is gebleven. Het zal een interessante zaak worden. De uitslag kan van grote invloed zijn op de situatie in het voetbal van de toekomst. Mogelijk zullen reddingsacties of andere deals van gemeenten dan tot het verleden gaan behoren. Ook bij de grotere clubs die zich nu onaantastbaar wanen. Dat is zeker geen slechte ontwikkeling wanneer dat gaat leiden tot beter gedrag onder bestuurders. Al ben ik benieuwd om men het zich op tijd realiseert. Als Staf Depla deze zaak verliest mogen gemeenten die een relatie hebben met hun lokale BVO hun borst nat gaan maken.
De vraag aan de lezers is bij dezen: Moet de EU zich bemoeien met relaties tussen gemeenten en hun voetbalclubs?
Rogier Verkroost (29) is gemeenteraadslid namens D66 in Eindhoven. In de weblogserie 'Lokale interruptie' beschrijft hij het reilen en zeilen van een lokale politicus.
